Julia, welke persoonlijke gebeurtenis of herinnering bracht je ertoe dit verhaal journalistiek te willen onderzoeken?

Mijn motivatie begon bij mijn eerste reis naar Papua en het overlijden van mijn opa, die onafhankelijkheidsstrijder was. Pas toen ik zelf in Papua was, besefte ik hoe weinig ons eigen perspectief wordt verteld en hoe dominant het witte Nederlandse narratief is, met alle stigmatisering en racisme van dien. In de Papua-gemeenschap word je eigenlijk geboren als ambassadeur van het verhaal. Dat heeft me aangezet om journalistiek te studeren.

Astrid, vijf jaar geleden kende je West-Papua nauwelijks. Wat was het moment waarop je besefte dat het verhaal veel groter en urgenter was?

Ik rolde er toevallig in toen een oud-collega me tipte voor deze klus. Ik begon te lezen met het idee dat ik vooral een historisch, misschien wat droog verhaal zou uitpluizen. Het besef van urgentie kwam vrij snel, maar pas na een paar maanden, toen ik ook de Papua-gemeenschap leerde kennen, zag ik hoe sterk het verleden doorwerkt in het heden. Dat inzicht had ik in het begin nog helemaal niet.

Hoe voelt het, als derde generatie Papua in Nederland, dat jouw familiegeschiedenis hier zo weinig bekend is?

Julia:
Ik wist via mijn opa wel iets, maar in de samenleving leefde vooral het stereotype beeld van primitieve mensen met peniskokers. Daardoor voelde mijn identiteit lange tijd niet als iets waar ik trots op kon zijn, ondanks dat het thuis wel werd doorgegeven. Daar is echt verandering voor nodig geweest. Uiteindelijk heb ik mijn identiteit juist willen omarmen en me er actief voor ingezet.

Ik: Ik schrik wel van die opmerking over primitieve mensen met peniskokers.

Julia:
Begrijpelijk. En toch hoor je dat zelfs bij mensen die het onderwerp hebben gestudeerd. We spraken bijvoorbeeld een historicus die dit soort ideeën zonder terughoudendheid uitte, met alle autoriteit die bij zijn positie hoort!

 Met wat voor type mensen hebben jullie nog meer voor de podcast gesproken? Welke gaststemmen horen we?

Julia:
De luisteraar volgt onze hele zoektocht, vanaf bijna vijf jaar geleden. Je hoort onze gesprekken, maar ook onze twijfels en reflecties op journalistieke objectiviteit. Ik spreek veel familieleden, omdat kennis binnen de Papua-gemeenschap zelf wordt doorgegeven. Daarnaast spraken we een historicus, Tweede Kamerlid Don Ceder, deden we wederhoor bij Buitenlandse Zaken en de VN, en werkten we veel met archiefmateriaal.

Astrid:
We spraken ook een gepensioneerde VN-medewerker uit de jaren zestig, een mensenrechtenadvocaat, jongeren uit de gemeenschap en vertegenwoordigers van de United Liberation Movement for West Papua. Daarnaast iemand uit Papua die tijdelijk in Nederland verblijft, maar anoniem moet blijven. We zijn bewust niet naar Papua gereisd, omdat journalisten er niet in komen en het voor mensen daar gevaarlijk kan zijn.

Welke misvatting over West-Papua kwamen jullie in Nederland het vaakst tegen?

Astrid:
De hardnekkige overtuiging dat Nederland in Papua alleen maar goede dingen heeft gedaan. Ons onderzoek laat zien dat dit beeld niet klopt. Dat narratief hebben we echt moeten omgooien.

Wat zou volgens jullie de eerste stap moeten zijn voor Nederland om verantwoordelijkheid te nemen?

Julia:
We willen luisteraars aansporen om in actie te komen en hebben daarom een voorbeeldbrief opgesteld voor Buitenlandse Zaken. Daarin kunnen mensen onder meer oproepen tot het voortdurend aankaarten van mensenrechtenschendingen bij Indonesië, de EU en de VN, het naleven van verplichtingen onder het Genocideverdrag, het uitoefenen van druk om een bezoek van de VN-mensenrechtencommissaris aan West-Papua toe te staan, vrije toegang voor journalisten en mensenrechtenorganisaties, een VN-resolutie die een advies van het Internationaal Gerechtshof vraagt over het dekolonisatieproces, het koppelen van handelsverdragen aan verbetering van mensenrechten, en officiële erkenning dat Nederland rondom de Act of Free Choice in 1969 onjuist heeft gehandeld. Er is dus veel dat Nederland kan doen, zeker gezien de nauwe handelsbanden met Indonesië.

Wat kunnen luisteraars van de podcast verwachten en waarom is het zo belangrijk?

Julia:
We weerleggen aannames die lang als historische waarheid golden, vaak met feiten die nog nooit eerder zijn gepubliceerd. Het is ook een persoonlijk onderzoek: we zijn zelf onderdeel geworden van het verhaal, wat volgens ons essentieel is bij koloniale thema’s.

Astrid:
Luisteraars maken kennis met een gemeenschap waar in Nederland weinig mensen iets vanaf weten, terwijl er duizenden Papua’s wonen. Je hoort zowel de mooie als de pijnlijke aspecten van die gemeenschap.

Wat hopen jullie dat de podcast teweegbrengt?

Julia:
Ik hoop dat mensen geraakt worden en zich verantwoordelijk gaan voelen, ook Nederlanders die denken dat dit niet hun verhaal is. Voor Papua’s hoop ik dat ze zich gezien voelen, vooral jongeren die worstelen met hun identiteit: je hoeft geen perfecte Papua te zijn om een Papua te zijn. Politiek gezien hoop ik dat de podcast veel losmaakt in de Tweede Kamer en dat er druk ontstaat om de genoemde actiepunten echt uit te voeren.

Luister Goudeerlijk: Het verhaal van Papua nu op NPO Luister.