Sir Isaac Julien

Hij is een wereldberoemde Britse kunstenaar en filmmaker. In zijn werk verkent hij o.a. de diepten van zwarte queer identiteiten en neemt hij doormiddel van zijn kunst de hypocrisie, schoonheid en de arbitraire ervaringen van het mens zijn onder de loep. Hij staat bekend om zijn baanbrekende mix van film, fotografie en installatiekunst. Julien gebruikt deze mediavormen om onze gedachten over vrijheid uit te dagen en uit te breiden.

Sir Isaac Julien werd geboren op 21 februari 1960 in Londen. Zijn ouders waren migranten uit het Caribische eiland St Lucia en al vroeg werd hij blootgesteld aan een mix van culturen en verhalen in het Londen van de 60’s en 70’s. Hij studeerde aan het prestigieuze Central Saint Martins College of Art and Design, waar andere helden zoals Alexander Mc Queen en John Galliano ook hebben gestudeerd. Hij brak door in de 1989 met zijn film “ Looking for Langston”, welke nu ook onderdeel is van de tentoonstelling. En sindsdien heeft constant werk gecreëerd waar mee hij de kijker tot in de kern van het mens zijn blijft raken.

Gigantische schermen en een mind trip

Zijn installaties zijn complexe tableaus van identieke of verschillende bewegende beelden geprojecteerd op meerdere schermen, met stilstaande foto's en omgevingsgeluiden. “Size does matter” hier, doormiddel van gigantische of juist kleinere schermen wordt de kijker zowel overrompeld als uitgenodigd om dichter bij te komen. Juliens gebruik van multi-scherm installaties is niet alleen stilistische bijzonder mooi, maar een bewuste strategie om kijkers te trekken in een verdeeld maar onderling toch verbonden verhaal. De verschillende schermen vertonen elk een ander maar toch gerelateerd moment, waardoor je als kijker zelf moet navigeren van scherm naar scherm om zo jouw eigen boodschap of betekenis te creëren van dat geen wat je aanschouwt. Het is intens.

En in het donker van het museum samen met de soundtrack wordt de ervaring bijna een soort van mind trip.

Zwart en Queer

"What Freedom Is to Me" focust zich op gemarginaliseerde stemmen. Julien geeft duidelijk aandacht aan verhalen die vaak over het hoofd worden gezien, zoals die van zwarte LGBTQ+ mannen. De tentoonstelling begint met "This is Not an AIDS Advertisement" (1987), hier gebruikt hij typerende beeldtaal van de reclamewereld van de jaren 80 om aandacht te vragen voor de AIDS-crisis binnen de zwarte queer gemeenschap. Dit werk, uit het begin van zijn carrière, is strategisch geplaatst aan het begin van de tentoonstelling. Het lijkt bewust een beetje onhandig te zijn met een klein scherm. Maar het raakt je wel.

De tentoonstelling gaat door met de werken zoals “Who Killed Collin Roach?, 1983”. Deze film, (welke Juliens eerste was) duikt in, helaas nog steeds actuele thema’s zoals racisme en politiegeweld. Maar dan loop je zaal 2.05 van het museum binnen en moet je toch echt even stil staan en beseffen wat je ziet…

Once Again… (Statues Never Die), 2022

Deze indrukwekkende kunstinstallatie neemt de ingewikkelde relatie tussen Afrikaanse kunst en Westerse musea onder de loep. Het werk is groot en bestaat uit gigantische schermen waarbij de kijker de film kan ervaren vanuit verschillende plekken in de zaal. Julien mixt zwartwit beelden, geluid en tekst om het verhaal te vertellen van Afrikaanse kunstwerken die tijdens de koloniale periode naar het Westen werden gebracht. Deze kunstwerken verloren vaak hun spirituele betekenis en werden statussymbolen voor Westerse verzamelaars. Maar dat is niet alles. Julien gaat ook in op de queer identiteit van zwarte mannen, hun seksualiteit, liefde, intelligentie, isolatie en schoonheid. Met zijn unieke multi-scherm techniek en meeslepende verhalen nodigt hij je uit na te denken over culturele toe-eigening, dekolonisatie en de strijd voor juiste representatie van Afrikaanse kunst en cultuur. Tegelijkertijd zet hij de ervaringen en uitdagingen van zwarte queer mannen in de spotlight. Het resultaat is een installatie die zowel historisch als sociaal-politiek relevante thema’s aansnijdt in een stilistische wijze die niet alleen een bijzonder plezier is voor de ogen maar ook voor het hart.

"Looking for Langston" (1989)

Deze film is een lyrische afbeelding van de nalatenschap van de Harlem Renaissance en de complexiteit van zwarte homoseksuele identiteit. Deze film is een icoon in het oeuvre van Sir Isaac Julien. Deze baanbrekende film draait volledig om zwarte queer identiteit. De film mixt archiefbeelden, poëzie en fictie om het leven van zwarte homoseksuele mannen tijdens de ‘Harlem Renaissance’ te laten zien. Dit was een bloeiende culturele beweging in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw in Harlem, New York. Zwarte kunstenaars, schrijvers en muzikanten, zoals Langston Hughes en Duke Ellington, brachten hun creativiteit tot leven en vierden hun cultuur. Deze periode gaf een enorme boost aan de zichtbaarheid en waardering van zwartekunst en literatuur, en had een grote invloed op de Amerikaanse cultuur.

In deze film focust Julien vooral op dichter Langston Hughes en licht daarmee de ervaringen van zwarte queer mannen uit, een groep die, zoals we weten, vrijwel altijd keihard gediscrimineerd en genegeerd werd (en wordt) in zowel de zwarte gemeenschap als de 'witte' LGBTQ+-geschiedenis. "Looking for Langston" is visueel adembenemend, poëtisch maar ook politiek geladen. Deze film is zowel een eerbetoon aan Hughes en zijn tijdgenoten als een krachtige reflectie op de strijd voor acceptatie en zelfexpressie binnen de zwarte queer gemeenschap.

 Deze films en kunstinstallaties zijn een doorlopend gesprek over de uitdagingen en overwinningen van zwarte queer identiteit. Sir Isaac Julien zet zich voortdurende in om de verhalen en ervaringen van deze gemeenschappen te belichten en te vieren.

In "What Freedom Is to Me" levert Sir Isaac Julien een krachtige, aangrijpende en bijzonder mooie verkenning van vrijheid door een ongelofelijke mix van beeldende kunst en verhalen, met een belangrijke focus op zwarte mannelijke queer identiteiten. De diepe symboliek, technische perfectie en complexe thema’s maken het tot een krachtige ervaring. Door gemarginaliseerde communities een stem te geven en kijkers te forceren hun eigen percepties van vrijheid te bestuderen, maakt Julien niet alleen prachtige diepgaande kunstwerken, maar stimuleert hij ook het breder gesprek over sociale rechtvaardigheid en mensenrechten. Doe je zelf een groot genoegen en bezoek deze tentoonstelling in het Bonnefanten Museum voor 18 augustus 2024.